Cinque Terre
Üç Kıtanın Son Hükümdarı Sultan İkinci Abdülhamid Han İbrahim Akkurt
İ
resim
kinci Abdülhamid Han, 21 Eylül 1842 tarihinde, Berat gecesinin olduğu gün Çırağan Sarayı'nda dünyaya gelmiştir. Babası Sultan Abdülmecid Han,  annesi ise Tir-i Müjgan Hanım'dır. 

Şehzade Abdülhamid, 1850 yılından itibaren devrin alimlerinden Hat, Arapça, Farsça, Fransızca, Osmanlı edebiyatı ve diğer İslami ilimleri tahsil etti. Özellikle hadis kitabı olan ‘‘Sahih-i Buhâri'yi’’ okuyan Abdülhamid, dönemin maarif bakanından politika ve iktisat, Vakanüvis Lütfi Efendi'den Osmanlı Tarihi dersleri dinledi. Tarihe ve bilhassa yakın tarihe çok ilgiliydi. Tarihin ibretler aynası olduğuna inanırdı.  

Şehzadeliğinde zamanını ilim çalışmalarına ayırırdı. Ticaret yapmak, ata binmek, silah kullanmak en büyük meraklarıydı. Aynı zamanda iyi bir hattat ve marangozdu. Ticarette başarılıydı. Koyun çiftlikleri vardı, madenler işletti. Şahsı için tutumlu, hayır işleri için cömertti. Bütün bunlar şüphesiz ki onun başarılı bir hükümdar olacağının habercisiydi. 

Sultan Abdülaziz, padişahlığı esnasında yeğeni Şehzade Abdülhamid ile özellikle yakından ilgilenmiştir. Sultan Abdülaziz'in Fransa Kralı Üçüncü Napolyon'un davetlisi olarak gittiği Avrupa Seyahatinde Şehzade Abdülhamid de yer almış, bu gezi münasebetiyle Avrupa'yı yakından tanıma ve görme fırsatını bulmuştur. 

Osmanlı tahtına çıktığında şahsına ait 100 milyon altın serveti vardı. Hatta kendi kılıç kuşanma merasimindeki cülus bahşişini şahsi servetinden karşılamıştır. Tahta geçtiğinde iç ve dış karışıklıklar çoktu. Devletin her türlü düzeni bozulmuştu. Eğitim, maliye felç olmuştu. Ticaret, ziraat ve sanayi son derece bozuk bir haldeydi. Askerde silah, mühimmat ve teçhizat yoktu. 

Çok Zor Şartlarda Padişah Oldu

Devlet idaresi Sultan Abdülaziz'i tahttan indiren darbeci grubun elindeydi. Bosna-Hersek'te ayaklanmalar olmuştu. Karadağ ordumuzu yenmişti. Sırbistan'a savaş ilan edilmişti. Girit'te huzursuzluklar devam ediyordu. Rusya Osmanlıyı "hasta adam" olarak görüyor, asırlık planlarını icrâya çalışıyordu. İngiltere ve Fransa Osmanlıyı parçalamak için uzak coğrafya ve azınlıklar üzerinden planlar yapıyordu. 

Devletin çok zor şartlar altında bulunduğu bir zamanda şehzadeliğindeki tecrübesini, zekâsını, örnek aldığı dedesi İkinci Mahmud'un zekasına benzer keskin zekâsı, hafızası ve entelektüel bilgisiyle kısa sürede bütün olumsuzlukları düzeltmeye gayret edecekti. En önce ehil kişileri iş başına getirmeye ve etrafında toplamaya gayret etti. Saray ve devlet dairelerindeki masrafları kontrol altına aldı. İsrafı önledi. 

Saltanatının ilk günlerinde devlet adamlarının baskıları üzerine Birinci Meşrutiyeti ilan etti. Ancak ülkenin şartlarını düşünerek henüz bu idari sistemin faydalı olmayacağını düşünüyordu. Meşrutiyetle birlikte mecliste yer alan milletvekillerinin her biri kendi ırklarını ve topraklarını savunmaya başladı. Osmanlı parçalanmanın eşiğine geldi. Hatta “Osmanlı Bankası ne kadar Osmanlı'ysa biz de o kadar Osmanlıyız" bile diyeceklerdi. 

Meclis geçerli bir sebep yokken tam da devletin hazır olmadığı bir dönemde Rusya'ya karşı savaş ilan etti. Savaş sonucunda Ruslar, Balkanları ve Doğu Anadolu'yu işgal etti, İstanbul kıyılarına kadar geldiler. Tarihimize 93 harbi olarak geçen bu savaş ve alınan ağır yenilgi sonrasında Sultan Abdülhamid Han devlet yönetiminde ipleri eline almıştır. Ardından 3 kıtaya da yayılan emperyalistlerin kışkırtmalarıyla alevlenen azınlıkların bağımsızlık hareketleriyle mücadele etti.

İç mesele olarak da Meşrutiyet ilan edildiğinde baskıların azalacağına inanan Yeni Osmanlılar ve ardından da İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin yoğun eleştirilerine maruz kaldı. Asla taviz vermedi içte de dışta da mücadele etti. Allahın yazdığı olur diyor, boyun eğmiyordu. 

Ardından Ermenilerin suikastına uğradı. Başta Avrupa basını olmak üzere basın yoluyla birçok iftiraya uğradı ama yolundan dönmedi. 

Sultan Abdülhamid, saltanatında devleti savaşlardan uzak tutarak çözülen, yıkılmaya yüz tutan devleti; eğitim, sosyal, siyasi, askeri, ekonomi gibi birçok alanda yaptığı hamlelerle ayağa kaldırmıştır. 
Sultan Abdülhamid Han devletin ve milletin bütünlüğü için çalışmış, devletini ve milletini savaşlardan, çatışmalardan uzak tutmuştur. Devleti savaşlardan uzak tutmak kaydıyla, savaş savaş, cephe cephe dolaşmak zorunda kalıp birbirine hasret büyüyen baba ile oğulun, dede ile torunun birbirleriyle yaşamasını sağlayarak sosyal barışı gerçekleştirmeye yönelik önemli bir adım atmıştır. 

Sultan Abdülhamid Han İlim ve Teknolojiye Önem Verdi

Sultan Abdülhamid Han, döneminde ilim ve teknolojiye en üst düzeyde ehemmiyet vermiş, telefon ve fotoğraf keşif edildikten sadece 5 yıl sonra Osmanlı ülkesine gelmiştir. 911 albüm ve yaklaşık 36.000 den oluşan fotoğraf koleksiyonunu oluşturmuştur. İngiliz ve emperyalistlerin Ortadoğu petrollerini ele geçirmelerine fırsat vermemiş ve bölgenin petrol haritasını çıkarttırarak bir takım önlemler almıştır. 

Ortadoğu ile Anadolu'yu birbirine bağlayan Hicaz Demiryollarını kurarak bu proje ile devlet, millet ve ümmetin kaynaşmasını sağlamıştır. Hindistan, Çin, Japonya, Malezya ve Zengibar'a elçiler ve din adamları göndererek o ülkelerdeki insanların İslam'ın nuru ile nurlanmalarına vesile olmuştur. 
Döneminde birçok askeri okul açarak, birçok kaliteli komutan ve subayın yetişmesine zemin hazırlamıştır. Nitekim Balkanlarda, Çanakkale'de Yemen'de Galiçya'da kısaca 3 kıtada dünya devletleri ile adeta köşe kapmaca oynayan askerler, Cumhuriyeti kuran kadro onun açtırdığı okullarda eğitim almışlardır. 

İkinci Abdulhamid Han; dengeli, otoriter, tedbirli, temkinli, uyanık bir insandı. Özel hayatında ve devlet idaresinde israftan kaçınırdı. Hayırsever ve cömert bir insan olan Sultan İkinci Abdülhamid, sıradan bir vatandaş gibi yaşardı. Boş vakitlerini marangozhanede geçirir, harika eşyalar yapar, bunları sattırır ve parasını fakire fukaraya dağıttırırdı. Çok dinleyip az konuşmasına rağmen, düzgün ve âmirâne konuşurdu. 

Hafızası çok kuvvetli idi. Bir defa gördüğü kimseyi bir daha unutmazdı. İman ve ibadetlerine titizlik gösterir 5 vakit namazını cemaat ile kılmaya özen gösterirdi. Maneviyatında en bariz hususiyeti kadere inanışı idi. Tahttan indirildiğinde "Bu Aziz ve Alim olan Allah'ın takdiridir" sözleriyle kendisini 
tahttan indirmeye gelenlere karşı gelmemiş, kardeş kanı dökülmesini engellemiştir. 

İkinci Meşrutiyeti de İlan Etmek Mecburiyetinde Kaldı

Padişah'ın devlet idaresinde nüfuzunu kırmak isteyen batılılar, İttihad ve Terakki mensuplarını kışkırtarak 23 Temmuz 1908'de İkinci Meşrutiyeti ilan ettirdiler. Böylece otuz yıl durmuş olan facialar tekrar başladı. 31 Mart Vak'ası sebebiyle İttihad ve Terakki ileri gelenleri tarafından tahttan indirilen Abdülhamid Han, 27 Nisan 1909 tarihinde Selanik'e sürgüne gönderildi. Sultan Abdülhamid Han'ı tahttan indiren İttihat ve Terakki mensupları uyguladıkları yanlış icraatlar sonucu kısa bir zamanda devlet topraklarının dörtte üçünü kaybetmişlerdi. Sultan Abdülhamid, 33 yıl ayakta tuttuğu ülkenin İttihat ve Terakki yönetiminde 5-6 yılda parçalanmasına şahid oldu. 

1912 yılında Selanik'in kaybedilmesi üzerine Beylerbeyi Sarayı'na getirilen ve burada hapis hayatı yaşayan Sultan Abdülhamid, 10 Şubat 1918 tarihinde 76 yaşında vefat etti. Padişahlara mahsus bir merasimle Çemberlitaş'ta bulunan dedesi İkinci Mahmud'un da medfun bulunduğu türbeye defnedildi. 
Hayattayken kendisini eleştirenlerin, kendisine düşmanlık yapanların birçoğu cenaze günü ağlamış ve kendisinden af dilemişlerdir. Tabi bunu itiraf edenlerin başında Talat, Enver ve Cemal Paşalar gelir. Ne "Biz ne halt yedik; ağzımıza, burnumuza bulaştırdık" diyerek tarihi itirafta bulunan Talat Paşa'nın pişmanlığı ne de "Biz, Sultan Hamid'i anlamadık, başımıza ne geldiyse bu adama yaptıklarımızdan geldi ve daha ne gelecekse o yüzden gelecek" diyen Enver Paşa'nın itirafı bir fayda getirmemiştir. 

Başlık Yazar
Sultan Abdülhamid Han’ın Mirası Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
Vefât yıldönümünde cennetmekân Sûltân II. Abdülhamid Hân (10 Şubat 1918) Halit Kanak
ABDÜLHAMİD HAN SİYASETTE BÜYÜK BİR DAHÎ İDİ Numan Aydoğan Ünal
Sultan Abdülhamid Han’ın Sosyal ve Dini Hususlardaki Hassasiyetleri Numan Aydoğan Ünal
Kalbinde Merhamet Elinde Maharet Vardı Numan Aydoğan Ünal
Abdülhamid Han Düşmanlığı Rahim Er
Sultan Abdülhamid’in Bir Selamı Neler Yapardı? İ.Refik
Abdülhamid Han'ın İttihadçılar'a Verdiği Ders İbrahim Hakkı Konyalı
Abdülhamid Han’ı İçten Vurdular! Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
Bir Güzel Mektup Rahim Er
Bir Fransız Gazetecinin Kaleminden Abdülhamid Han’ın Selanik’den Dönüşü Stephan Lauzan
Bir İttihatçının Kaleminden Sultan Abdülhamid Han'ın Dini Hassasiyeti Numan Aydoğan Ünal
Sultan Hamid’in İslâmî Siyaseti Prof. Dr. Osman Turan
Sultan Abdulhamid Han’ın Mürşidi: Libyalı Şazeli Şeyhi Muhammed Zafir Efendi İrfan Özfatura
Sultan Abdulhamid Han’ın Büyük Din Gayreti Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
Sultan Abdülhamid Han'ın Muhafız Alayı Rahim Er
Sultan II. Abdulhamid Han ve Yakılan Din Kitapları Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
Abdülhamit Han: "Dünkü Düşmanımız Bugün Dostumuz mu Oldu Rasim Bey?" Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
Hindistan Müslümanları Sultan Abdülhamid Han’ı Büyük Bilirlerdi Abdürreşid İbrahim
Sultan Abdülhamid Han'ın Rusyalı Hacılara Hizmeti Prof. Dr. Alfina Sıbgatullina
Sultan Abdülhamid Han’ın Hanımından Menderes’e: “Oğlum, Geçinemiyorum, Beni Âciz Bırakma!” Murat Bardakçı
Senin İstifa Ettirdiğini Biz de İstifa Ettirdik... Vehbi Tülek
Sultan Abdülhamid Han'ın Metanet ve Cesareti Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
Sultan Abdülhamid Han'ın Uzak Doğu Siyaseti Editör
Sultan Abdülhamid Han’ın Dilekçesi Murat Bardakçı
“SULTAN'IM BİZİ BIRAKIP DA NEREYE GİDİYORSUN?” Rahim Er
Sultan Abdulhamid Han'ın "Yıldız Fotoğrafları "Tarihe Işık Tutuyor Murat Öztekin
Sultan Abdülhamid Han'ın Kur'anı Kerim Hassasiyeti Rahim Er
Esaretten Dönem Gazi Osman Paşa’yı Sultan Abdülhamid Han Nasıl Karşıladı? Prof. Dr. Tuncay Öğün
Sultan Abdülhamid Han: "Karakeçililer Benim Öz Hemşehrilerimdir" Murat Öztekin
II. Abdülhamid ve Dünya Prof. Dr. Çağrı Erhan
Son Sultan’ın Bir Günü Prof.Dr. M.Metin Hülega
Sultan Abdülhamid Han'ın Çiftlikleri Hasan Soydan
Yıldız Hamidiye Cami Rahim Er
Bu da Sultan’ın sıra dışı dünyası Murat Öztekin
Tek Başına Bir Sultan İrfan Özfatura
Sultan Abdulhamid Han'ın Hayatı Sahneleniyor Murat Öztekin
Sultan Abdülhamid Han’dan Sonra Başımıza Gelenler Dr. İbrahim Pazan
Sultan Abdülhamid Han'ın Mülkleri Rahim Er
Sultan Abdulhamid Han'ın Milliyetçiliği Necip Fazıl Kısakürek
Sultan Abdulhamid Han Tıbbiyeye Çok İhtimam Gösterdi Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
Burma (Myanmar) Müslümanları II. Abdülhamid Han'ı Dillerinden Düşürmezdi Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
Sultan Abdülhamid Han’ın Naaşı Önünde Ahmet Refik
Sultan Abdülhamid Han'ı Tanımak Prof. Ekrem Buğra Ekinci
Yahudilerin Sultan Abdulhamid Han’a Teşekkürü Prof. Dr. Ahmet Akgündüz
Sultan Abdulhamid Han'ın Efsanevi Mirası Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
Sultan Abdülhamid Han’nın İçtimai Siyaset Anlayışı Melik Arvas
Sultan Abdulhamid Han’ın İspanyol Elçisine Verdiği Muhteşem Cevap Ö. Serdar Akın
Sultan Abdülhamid Han’ın Osmanlı Devleti İle Japonya’yı Mukayesesi Doç. Dr. F. Şayan Ulusan Şahin
Sultan Abdülhamid Han ve Müşfika Hanım Ö. Serdar Akın
Sultan Abdülhamid Han’ın Verdiği Ders Vakanüvis
Sultan Abdülhamid Han'ın Dış Siyasetteki Hassasiyeti Ö. Serdar Akın
Sultan Abdülhamid Han’ın Söğüt Bölüğü Tahsin Paşa
Sultan Abdulhamid Han Bütün Osmanlı Coğrafyasını Fotoğraflaştırdı Murat Öztürk
Abdülhamid Han’ın Ramazan-ı Şerif ve Hırka-i Saadet Ziyaret Günleri Şadiye Osmanoğlu
Mazlum Bir Padişah: Sultan Abdülhamid Han Rahim Er
Sultan Abdülhamid Eğitim ve Araştırma Hastanesi Rahim Er
Sultan İkinci Abdülhamid Han ve Eğitim Politikası Ayhan Çiftçi
Üç Kıtanın Son Hükümdarı Sultan İkinci Abdülhamid Han İbrahim Akkurt
İttihatçı Basının Abdülhamit Hân Düşmanlığı Yavuz Bahadıroğlu
Sultan Abdülhamid Han’ın Habeşistan Siyaseti Prof. Dr. A. Hâluk Dursun
Abdülhamit Han'ın Büyük Bir Kültür Hizmeti: Yıldız Kütüphânesi Ö. Serdar Akın
II. Abdülhamid Han'ın ABD Elçisine Anlattıkları Yavuz Bahadıroğlu
Abdülhamid Han’ı ‘‘Gazi’’ Yapan Zafer 1897: Türk-Yunan Savaşı Ömer Faruk Yılmaz
Sultan Abdülhamid Han Zamanda Ermeniler İle İlgili Bir Muhtıra-i Hümâyûn Mehmet Hocaoğlu
Sultan Abdülhamid Han Ekonomik Krizi Nasıl Aştı? Ziya Şakir
Dolmabahçe Sarayında Bayramlaşma Merasimi Şadiye Osmanoğlu
Sultan Abdülhamid Han’ın İsmini Yaşatan Hizmeti: Hamidiye Etfal Hastanesi Göksel Erdoğan
Abdülhamid Han’a Kızıl Sultan Diyen Kimlerdi? Mehmet Hocaoğlu
Sultan Abdülhamid Han’ın En Büyük Projesi: Hicaz Demiryolu Cüneyt Teke
Sultan Abdülhamid Han’ın Türkçe Hassasiyeti Prof.Dr.Vahdettin Engin
Sultan Abdülhamid Han’ın İsmini Yaşatan Hayırlı Bir Hizmeti: Hamidiye Suyu Abdullah Zülgaip Akkuş
Abdülhamid Han’ın Büyük Din Gayreti Nurettin Topçu
Sultan Abdülhamid Han’ın Fazilet Mirası: Darülaceze Selman Keklik
Sultan Abdulhamid Han'ın İleri Görüşlülüğü Sara Korle
Sultan Abdülhamid Han'ın Uzak Doğu Siyaseti Editör
Sultan Abdülhamid Han'ın Büyük Basiret ve Cesareti Editör
Çanakkale’nin Gerçek Kahramanı Bir Devrik Sultan: “Abdulhamid Han” Resul Tosun
Sultan Abdulhamid Han'ın Tıp ve Eczacılığa Verdiği Büyük Önem Said N.Duhani
Sultan Abdülhamid Han Devrinde Yıldız Saray’ından Bir Hatıra Ayşe Osmanoğlu
Sultan Abdülhamid Han’a Çirkin İftira Ö. Serdar Akın
Sultan Abdülhamid Han’ın Şefkat ve Merhameti Ziya Şakir
Sultan Abdülhamid Han’ın Tahtan İndirilmesine Japonlar Müteessir Oldu Abdurreşid İbrahim
Sultan Abdülhamid Hân’dan Van’a Kitap M. Ali Demirbaş
Sultan Abdülhamid Han'ın, Günlük Meşguliyetleri Ziya Şakir
İleri Görüşlü Sultan: II. Abdülhamid Han Yrd. Doç. Dr. Mustafa Şeker
Sultan Abdülhamid Han Hayranı Bir Yunanlı Yazar Tercüme eden: Hayrettin Turan
Sultan Abdülhamid Han’ın Dinî Hassasiyeti Ve İnce Siyaseti Ziya Şakir
Sultan Abdülhamid Hanı Şifaya Kavuşturan Dua Ziya Şakir
Sultan Abdülhamid Han Siyasette Olduğu Gibi Sanatta da Dehaydı Ziya Şakir
Abdülhamid Han’ın Kıyas ve İctihad İle İlgili Fikirleri Ö. Serdar Akın
Sultan Abdülhamid Han'ın Cesaret ve Vakârı Ö. Serdar Akın
Sultan Abdulhamid Han'ın Ecdadı Karakeçili Aşireti ve Ertuğrul Gazi'ye Vefası M. Şakir Ülkütaşır
Amerikalı Bir Doktorun Gözü İle Abdülhamid Han ve Hamidiye Hastahanesi Dr. Hasan Fevzi Batırel
Sultan Abdülhamid Han'ın Ramazan-ı Şerif Hassasiyeti Prof. Dr. Vahddin Engin
Güney Afrika'dan Sultan'a Mektup Var Osman Sarper
Sultan II. Abdülhamîd Han Editör